“Heb jij ooit geprobeerd om iets te veranderen of stoppen? Een gewoonte of misschien zelfs een verslaving? En dacht je dat stoppen gewoon een kwestie was van ‘meer doorzetten’? Voelde het alsof je faalde omdat je niet ‘sterk genoeg’ was? Je bent niet alleen. Niet zolang geleden zat Oscar bij mij. Hij was 31 jaar oud en verslaafd aan blowen en gamen. Wat begonnen was als onschuldig en leuk was nu iets dat zijn leven beheerste en zijn relatie in gevaar bracht. Zijn vriendin die vijf maanden zwanger was had hem zelfs een ultimatum gesteld. Oscar zei in onze eerste sessie dat hij 'gewoon wat meer wilskracht moest hebben.
Ik hoor het regelmatig dat de verslaving 'verslagen' kan worden als iemand maar wat meer ruggengraat zou hebben en zou doorzetten. Ook ik zelf dacht dat het een gebrek aan doorzettingsvermogen was tijdens mijn actieve verslaving. De keren dat ik tegen mezelf heb gezegd 'en nu stop ik echt!' zijn ontelbaar. En iedere keer hield ik het een tijdje vol, maar nooit echt lang.
White knuckeling
In de verslavingszorg wordt stoppen op pure wilskracht vaak aangeduid als ‘white knuckeling’. Dit verwijst naar de manier waarop je je knokkels wit ziet worden als je in een achtbaan zit en je jezelf krampachtig vasthoudt aan de beugel, terwijl het karretje ratelend naar boven klimt. Op zo'n moment voel je een mix van spanning en angst, vergelijkbaar met de emoties die iemand ervaart die probeert te stoppen met een verslaving op wilskracht. Je klampt je vast in de hoop dat de rit voorbijgaat, maar in tegenstelling tot een achtbaanrit duurt deze ‘verslavingsrit’ veel langer en voelt het alsof er geen einde in zicht is.
Stoppen op wilskracht alleen is niet vol te houden, je bent dus niet zwak, dom of slap als dat niet lukt. Waarom dat niet lukt? Omdat je constant keihard aan het werken om het maar vol te houden, wat zorgt voor spanning. Je wordt prikkelbaar en onaardiger voor anderen én jezelf. En als je alleen maar hard aan het werken bent wordt het leven er niet leuker op, je voelt dus ook niet de positieve effecten ervan. Maar er is meer aan de hand waarom op wilskracht stoppen niet lukt. Dat gaat over de onderliggende redenen waarom we verslaafd zijn geraakt. Er is dus een verschil tussen stoppen met iets, of in herstel gaan.
In herstel gaan (recovery)
Als iemand in herstel gaat, heeft diegene besloten om iets aan de verslaving te gaan doen en hier serieus naar te kijken. Want herstel gaat NOOIT alleen over iets wel of niet doen, over wel of niet drinken, over wel of niet snuiven, over wel of niet porno kijken. We zullen verder moeten kijken dan alleen maar het gedrag. In herstel is het belangrijk dat je leert omgaan met de emotionele bagage die verslaving met zich meebrengt. Zonder die bagage aan te pakken, werk je niet aan de basis van de verslaving. Dan kan je wel stoppen met gebruik, maar je bent dus niet in herstel. Ook zal iemand zal zich opnieuw moeten leren verbinden met zijn emoties en gevoelens en op een andere manier hiermee leren omgaan door bijvoorbeeld erover te praten. Daarnaast is het belangrijk dat iemand kijkt naar de achterliggende oorzaken en motieven van de verslaving.
‘De heroïne was allemaal een zoektocht naar vergeten’
- Keith Richards
Verslaving is een verkeerd woord
Waarom is het zo belangrijk om te kijken naar de onderliggende oorzaken en motieven van de verslaving? Omdat een verslaving een reactie is op onderliggend pijn en lijden. Keith Richards, de gitarist van de Rolling Stones, iemand die zo ongelofelijk veel drugs heeft gebruikt dat het een wonder mag heten dat hij nog leeft, schrijft in zijn biografie: ‘De heroïne was allemaal een zoektocht naar vergeten’.
Volgens Dr. Daniel Sumrok, moet onze kijk op verslaving worden herzien. Sumrok is niet zomaar iemand, hij is verslavingsarts en directeur van het Center for Addiction Sciences aan de universiteit van Tennessee. Hij ziet verslaving als een coping mechanisme, een manier om om te gaan met pijnlijke jeugdervaringen en noemt dit: Ritualized compulsive comfort-searching, dus geritualiseerd, dwangmatig zoeken naar comfort. ‘Het is een normale reactie op de tegenslag in de kindertijd, net zoals bloeden een normale reactie is als je gestoken wordt’.
De persoon met de verslaving wil iets vergeten, iets niet voelen, pijn verzachten, zijn hoofd even stilzetten. Met andere woorden: wat krijgt iemand uit de verslaving wat hij zelf niet heeft. Dat is verlichting van pijn, een gevoel van rust, van bevestiging, van controle, kalmte. Het is kort en niet duurzaam, maar dit is wat ze er vaak uit krijgen. En het schrijnende is dat het bijna werkt. En het is heel moeilijk om te stoppen met iets wat bijna werkt.
Reactie plaatsen
Reacties